Blisko 70% Polaków zdaje sobie sprawę z funkcjonowania tzw. Janosikowego, czyli systemu transferów pieniężnych pomiędzy samorządami – wynika z badania IBRiS na zlecenie Stowarzyszenia Stop Janosikowe. Zdecydowana większość uważa, że Janosikowe powinno być finansowane przez rząd (80%), a także przeznaczane na inwestycje rozwojowe (55%).
– Janosikowe to dodatkowe obciążenie budżetów samorządów, które już dziś ledwo wiążą koniec z końcem. Mierzą się one m.in. z takimi czynnikami jak obniżenie podatku PIT, podwyższenie kwoty kosztów uzyskania przychodu w PIT, zniesienie obowiązku fiskalnego dla osób poniżej 26. roku życia, a także wzrost kosztów edukacji, cen energii i wywozu śmieci – mówi Rafał Szczepański, przewodniczący Stowarzyszenia Stop Janosikowe.
Wysoka wiedza o Janosikowym
Polacy wykazują się wysoką znajomością Janosikowego. Ponad dwie trzecie ankietowanych (69%) słyszało o istnieniu ustawy nakazującej samorządom o wyższych dochodach przekazywanie części wpływów innym samorządom, o niższych dochodach. Wiedzę na ten temat w najwyższym stopniu posiadają mieszkańcy metropolii powyżej 500 tys. mieszkańców (81%). Niższą świadomością wykazują się mieszkańcy wsi i małych miast (do 50 tys. mieszkańców) – po 66%, a najniższą dużych miast (250-500 tys.) – 65%. 31% respondentów nie wie o istnieniu takiego mechanizmu.
Polacy chcą wsparcia biedniejszych samorządów, ale z budżetu państwa
W opinii zdecydowanej większości respondentów (80%), mniej zamożne samorządy powinny być wspierane przede wszystkim przez rząd, a nie – jak obecnie – bardziej zasobne samorządy. Najbardziej zdecydowani w tej kwestii są mieszkańcy dużych miast (250-500 tys. mieszkańców) – ponad 97%. Tylko co dziesiąty ankietowany (9,5%) ocenia, że główny ciężar utrzymywania regionów w gorszej sytuacji ekonomicznej powinien spoczywać na barkach innych samorządów. Co ciekawe, jedynie 3,5% Polaków uważa, że mniej zamożne samorządy nie powinny otrzymywać pomocy z żadnej strony. Magdalena Zabłocka-Foulkes z kancelarii Bird & Bird podkreśla, że bez zmian w finansowaniu Janosikowego rozwój regionów jest zagrożony. – Bez systemowych reform sposobu finansowania samorządu terytorialnego, zapewnienia stabilnych źródeł dochodów, adekwatnych do realizowanych zadań, w tym modyfikacji błędnych rozwiązań, takich jak Janosikowe, rozwój gmin jest zagrożony. Innowacyjne metody finansowania inwestycji, takie jak np. partnerstwo publiczno-prywatne wyhamują, zanim zdążą nabrać rozpędu – zaznacza Magdalena Zabłocka-Foulkes.
Wsparcie powinno być przeznaczane na rozwój
Większość badanych (55%) chce, aby Janosikowe było przeznaczane na inwestycje rozwojowe. Najszerszym poparciem takie rozwiązanie cieszy się w miastach powyżej 500 tys. mieszkańców – 66%, a najmniejszym wśród osób zamieszkałych w małych miastach do 50 tys. (52%) i z wykształceniem podstawowym lub zawodowym (45%). Niespełna jedna trzecia respondentów (29%) uważa, że danina płacona przez zamożniejsze samorządy powinna iść na fundusz solidarnościowy, a zdaniem 6,5% badanych na bieżące wydatki. W ocenie 8% pytanych, Janosikowe powinno być przeznaczane na służbę zdrowia, szkolnictwo lub inne wydatki samorządów. 1,5% Polaków nie ma zdania w tej kwestii.
